Thu hồi đất là một quá trình gồm nhiều giai đoạn khác nhau. Việc nắm bắt rõ quy trình thu hồi đất sẽ giúp người dân bảo vệ được tối đa quyền lợi cá nhân và đảm bảo việc bồi thường diễn ra đúng quy định. Vậy, pháp luật Việt Nam quy định như thế nào về trình tự cũng như thủ tục thu hồi đất? Mời bạn hãy cùng Vinaland tìm lời giải đáp trong bài viết dưới đây.
Thủ tục quy trình thu hồi đất
Cơ quan chức năng có thẩm quyền sẽ tiến hành quy trình thu hồi đất theo đúng trình tự, quy định của pháp luật về đất đai. Trình tự cụ thể được thực hiện như sau:
Bước 1: Thông báo thu hồi đất
Ủy ban nhân dân các cấp có thẩm quyền, sẽ ban hành thông báo thu hồi đất đến từng cá nhân, hộ gia đình, cộng đồng dân cư hay người dân có đất bị thu hồi trên các phương tiện thông tin đại chúng, niêm yết tại trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã/phường/thị trấn và các địa điểm sinh hoạt chung của khu vực có đất bị thu hồi.
Theo quy định tại Điều 67 Luật đất đai năm 2013, thời hạn thu hồi đất nông nghiệp phải được thông báo chậm nhất là 90 ngày, đối với đất phi nông nghiệp là 180 ngày.
Bước 2: Khảo sát, kiểm kê, đo đạc đất đai
Cơ quan chức năng có thẩm quyền sẽ làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng. Đồng thời triển khai thực hiện kế hoạch khảo sát, kiểm kê, đo đạc đất đai.
Người sử dụng đất có trách nhiệm phối hợp cùng cán bộ nhà nước xác nhận diện tích, thống kê tài sản gắn liền với đất để lên phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo đúng quy định của pháp luật.
Trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày được vận động thuyết phục thực hiện. Nếu người sử dụng đất vẫn không chấp hành và phối hợp với các cơ quan chức năng làm nhiệm vụ thu hồi đất, thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện sẽ ban hành quyết định kiểm kê bắt buộc và cưỡng chế thu hồi đất.
Bước 3: Thiết lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư
Cơ quan nhà nước làm nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ, giải phóng mặt bằng phải lấy ý kiến người dân trong khu vực có đất bị thu hồi theo hình thức tổ chức họp trực tiếp và phải có biên bản xác nhận của những bên liên quan.
Đối với những trường hợp không đồng ý về phương án bồi thường, tái định cư. Ủy ban nhân dân cấp xã sẽ phối hợp với các ban ngành có liên quan để tìm phương án giải quyết hợp lý.
Sau khi đã thống nhất phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư với những hộ dân trong khu vực thu hồi đất, cơ quan chức năng phải thẩm định phương án đó trước khi trình Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền quyết định thu hồi đất.
Bước 4: Thông báo và công khai phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư
Sau khi Ủy ban nhân dân các cấp có thẩm quyền quyết định phê duyệt phương án bồi thường, đền bù, hỗ trợ. Cơ quan, tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng phải có trách nhiệm thông báo và công khai phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đến người có đất bị thu hồi, đến địa điểm sinh hoạt chung của khu vực có đất bị thu hồi và niêm yết tại trụ sở Ủy ban nhân dân xã.
Bước 5: Tổ chức bồi thường, hỗ trợ và bố trí tái định cư
Cơ quan, tổ chức nhà nước phải thực việc việc chi trả bồi thường, hỗ trợ và bố trí tái định cư cho người dân có đất bị theo đúng phương án đã được phê duyệt. Đồng thời, việc đền bù phải diễn ra trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày cơ quan nhà nước có thẩm quyền thi hành quyết định thu hồi đất.
Trường hợp người dân có đất bị thu hồi không chịu bàn giao đất cho tổ chức làm nhiệm vụ giải phóng mặt bằng. Nếu sau khi vận động và thuyết phục mà vẫn không chịu di chuyển, thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện sẽ ký quyết định ban hành lệnh cưỡng chế thu hồi đất đồng thời tổ chức thực hiện việc cưỡng chế.
Quy định về hồ sơ pháp lý của việc cưỡng chế thu hồi đất
Theo Điều 71 Luật đất đai năm 2013, Điều 17 Nghị định 43/2014/NĐ-CP, hồ sơ pháp lý của việc cưỡng chế thu hồi đất cần có những giấy tờ sau đây:
- Quyết định thu hồi đất.
- Văn bản của cơ quan chức năng đề nghị cưỡng chế thu hồi đất.
- Quyết định cưỡng chế thu hồi đất của Chủ tịch UBND cấp huyện.
- Văn bản về phương án cưỡng chế thu hồi đất.
- Biên bản giao nhận tài sản của người bị cưỡng chế khi nhận lại tài sản.
- Biên bản ghi nhận việc tự chấp hành nếu người bị cưỡng chế tự nguyện chấp hành.
- Văn bản làm việc giữa Ban cưỡng chế thu hồi đất và Ủy ban nhân dân cấp xã và các bên có liên quan.
Quy trình thủ tục thực hiện cưỡng chế thu hồi đất
Trường hợp cá nhân, hộ gia đình hay cộng đồng dân cư sau khi được nhà nước vận động, thuyết phục vẫn không chịu di dời, thì cơ quan chức năng có thẩm quyền sẽ thực hiện cưỡng chế thu hồi đất theo trình tự, thủ tục các bước như sau:
Bước 1: Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện quyết định thành lập Ban thực hiện cưỡng chế và ban hành quyết định cưỡng chế thu hồi đất.
Bước 2: Ban cưỡng chế thuyết phục, vận động, đối thoại với người bị cưỡng chế:
- Trường hợp người bị cưỡng chế hợp tác, chấp hành thì Ban thực hiện cưỡng chế lập biên bản ghi nhận sự chấp hành. Trong biên bản phải ghi rõ, việc bàn giao đất phải được thực hiện chậm nhất sau 30 ngày kể từ ngày lập biên bản.
- Trường hợp người bị cưỡng chế vẫn không chấp hành quyết định cưỡng chế của cơ quan nhà nước thì tổ chức sẽ thực hiện cưỡng chế.
Bước 3: Ban cưỡng chế thực hiện cưỡng chế
- Ban cưỡng chế có quyền buộc người bị cưỡng chế và những người có liên quan phải ra khỏi khu đất cưỡng chế và tự di dời tài sản ra khỏi khu đất cưỡng chế. Trường hợp người bị cưỡng chế không thực hiện thì Ban cưỡng chế sẽ có biện pháp di chuyển người bị cưỡng chế và người có liên quan cùng với tài sản ra khỏi khu đất cưỡng chế.
- Nếu người bị cưỡng chế từ chối việc nhận tài sản thì Ban thực hiện cưỡng chế phải tiến hành lập biên bản, tổ chức thực hiện bảo quản tài sản theo đúng quy định của pháp luật và thông báo cho chủ tài sản nhận lại tài sản.
- Người bị cưỡng chế vẫn có quyền khiếu nại về việc thu hồi đất và thực hiện cưỡng chế của cơ quan chức năng có thẩm quyền. Tuy nhiên, trong khi chờ giải quyết khiếu nại thì vẫn phải thực hiện quyết định cưỡng chế thu hồi đất.
Trên đây, là toàn bộ thông tin về quy trình thu hồi đất. Hy vọng rằng, với những kiến thức hữu ích mà Vinaland đã chia sẻ, có thể giúp bạn hiểu biết nhiều hơn về thủ tục đất đai, để từ đó bảo vệ được quyền lợi của mình trước pháp luật.